Afgelopen maanden ben ik druk bezig geweest met het maken van een herontwerp voor de school.
Mijn eerste ideeën kwamen voort uit de visie en vraag van de school. Deze visie is sinds dit schooljaar actief maar nog enorm in ontwikkeling. De school wil graag een doorgaande lijn organiseren voor kinderen van 0 tot 13 jaar. Dit willen ze doen door middel van actief leren.
De lessen zullen gericht zijn op een vernieuwende manier van lesgeven. De kinderen moeten nieuwsgierig gemaakt worden waardoor ze open staan voor nieuwe kennis. Het klimaat in de klas moet veilig zijn waardoor kinderen een bruisend werkstuk, presentatie of een andere manier van presenteren kunnen laten zien. Hierdoor tonen ze aan wat ze geleerd hebben.
Het is de bedoeling dat de lessen op een activerende manier worden gegeven. Vanuit de curriculum analyse kwam dit ook naar voren. Wat verder nog duidelijk vanuit de analyse naar voren kwam is dat leerkrachten nog niet allemaal klaar zijn voor deze manier van lesgeven. Zij geven aan hulp nodig te hebben bij het geven van activerende lessen. Ik ben vanuit de didactiek van activerend leren gaan kijken. Vanuit leerarrangement één heb ik al veel literatuur gevonden over dit onderwerp. Ik ben met de volgende definitie van activerend leren aan de slag gegaan.
Activerend leren is een proces waarbij de leerlingen op een interactieve manier de nieuwe kennis en vaardigheden construeren (Glaser, 1991).
Hierbij komt coöperatief leren kijken, dat is een interactieve manier van lesgeven. Verder kunnen de kinderen het construeren van kennis niet helemaal alleen dus zullen leerkrachten instructie geven via het activerende directe instructiemodel. Maar de leerlingen zullen ook nieuwe vaardigheden ontwikkelen door middel van de 21st century skills. De combinatie van deze onderdelen zorgt voor een activerende les.
Om de leraren hulp te bieden bij het ontwikkelen van een activerende les heb ik een lesvoorbereidings- programma bedacht. Dit programma heb ik gemaakt in Prowise. Ik heb bewust gekozen voor dit programma omdat dit al bekend is bij de leerkrachten. Op deze manier hoop ik dat ze er makkelijk naar pakken. In overleg met de collega's werd ook aangegeven dat ze het fijn vonden om iets nieuws in een bekende omgeving uit de proberen.
Hoe werkt mijn ontwerp? Door middel van screenshots loop ik door het programma heen.
Op de startpagina staan verschillende knoppen. Via info kom je bij de gebruiksaanwijzing van het programma. Door een klik op één van de woorden; coöperatieve werkvormen, 21st century skills en lesideeën, kun je informatie opvragen van het desbetreffende onderwerp. Aan de linkerkant zijn de knoppen te vinden van de verschillende fases van het activerende directe instructiemodel. Klik je op één van de fases dan ga je naar deze fase toe.
Eenmaal aangekomen in één van de fases van het activerende directe instructiemodel staat kernachtige beschreven wat er in deze fase van je wordt verwacht. Via de knop info kom je bij de doelen van de desbetreffende fase. De leerkracht kunnen de doelen op drie verschillende niveaus behalen. We hebben het niveau startbekwaam, basisbekwaam en vakbekwaam. Via de knop voorbeeld kun je lesideeën lezen voor deze fase. Hierbij staat ook wanneer je een coöperatieve werkvorm of 21st century skill kan gebruiken. Via de pijltjes kun je naar de volgende fase van het activerende directe instructiemodel.
Mocht je bij de knop van coöperatieve werkvormen zijn aangekomen, kom je eerst op het beginscherm van het onderwerp. Eerst wordt het onderwerp altijd onderbouwd door middel van wetenschappelijke literatuur. Vervolgens kun je op één van de knoppen naar een werkvorm toe. Via de startknop kom je weer terug op de startpagina.
Heb je één van de werkvormen van coöperatief leren aangeklikt dan wordt er een korte beschrijving van de werkvorm gegeven. Door middel van de knop terug kom je op het beginscherm van de coöperatieve werkvormen.
Mocht je nu bij de 21st century skills zijn aangekomen werkt dat hetzelfde als bij de coöperatieve werkvormen. Klik op één van de 21st century skills dan krijg je daar meer informatie over. In dit menu kun je ook door middel van de pijlen alles doorlopen. Klik je weer op start dan kom je bij de startpagina uit.
Heb je gekozen om één van de 21st century skills verder te bekijken dan krijg je informatie over wat het is, wat het van je als leerkracht vraagt en hoe je het toe kan passen. Via de pijltjes kun je het menu doorlopen en via terug kom je op de beginpagina van de 21st century skills.
Via de knop info bij de fases in het activerende directe instructiemodel kom je op de bovenstaande pagina. Je kunt dan per fases bekijken welke doelen je kunt behalen. Via de pijltjes kun je het menu doorlopen en via start kom je op de startpagina van het programma.
Heb je één van de fases aangeklikt dan zie je dat de doelen opgebouwd zijn in drie niveaus. Via de pijltjes kun je het menu doorlopen en via terug kom je op de beginpagina van de doelen van het activerende directie instructiemodel.
Via de knop voorbeeld bij de fases in het activerende directe instructiemodel kom je op de bovenstaande pagina. Je kunt dan per fases bekijken welke lesideeën er worden weergegeven. Via de pijltjes kun je het menu doorlopen en via start kom je op de startpagina van het programma.
Heb je één van de fases aangeklikt dan zie je dat de lesideeën van de desbetreffende fases. Je kunt ook weer door klikken op coöperatieve werkvormen of 21st century skills. Via de pijltjes kun je het menu doorlopen en via terug kom je op de beginpagina van de lesideeën van het activerende directie instructiemodel.
Ik heb dit lesprogramma verschillende leerkrachten laten testen. Ik heb bewust voor gekozen om een klein gezelschap dit programma uit te laten proberen. Dat zijn namelijk ook de mensen met wie ik het meeste heb gesproken tijdens de curriculum analyse. Mijn collega's hebben mij via de mail een korte reactie gegeven van hun indruk op het programma.
| Klik op de foto's om ze te vergroten |
Na de reacties van een aantal van mijn collega's denk ik dat het van belang is dat ik het hele programma toe licht aan alle collega's van de school. Hierbij kan ik duidelijk maken hoe het werkt en wat de bedoeling is en de anderen kunnen vragen stellen over onduidelijkheden. We kunnen samen kijken wat ik er nog toegevoegd zou moeten worden zodat het voor iedereen werkbaar is.
Vanuit de curriculum analyse kwam ook naar voren dat leerkrachten hier graag mee experimenteren tijdens het zaakvakonderwijs. Het programma is in principe bij alle vakken te gebruiken maar bij ons op school zal het dan vooral gebruikt worden bij de zaakvakken. Voor leerkrachten en directie geeft die een veiliger gevoel om mee te experimenteren dan bij 'cito gerelateerde vakken.'
Verder vind ik het ook belangrijk dat ik leerkrachten begeleidt tijdens het maken van de lessen. Niet iedereen heeft daar behoeften aan maar zoals een collega's zei: "De wat ouderen onder ons" zullen daar wel behoeften aan hebben. Ik wil ze in eerst instantie eerst helpen met de voorbereiding en als ze zich wat zekerder voelen gaan kijken naar de daadwerkelijk les. Hierbij zal ik dan kijken of de doelen van de verschillende fases zichtbaar zijn in de klas en vervolgens feedback geven.
